Fotowoltaika w 2022 roku - jakie zmiany nas czekają?

Już za kilka dni zacznie obowiązywać nowy system rozliczania prosumentów. Z pewnością będzie on bardziej skomplikowany od obecnego, ale nie oznacza to, że inwestycja w fotowoltaikę przestaje być opłacalna. W Solfinity wyjaśniamy, jak będzie wyglądała rzeczywistość prosumentów, których instalacje zostaną przyłączone do sieci po 1 kwietnia.

Net-billing zastępuje net-metering

Dotychczas na mocy ustawy o OZE funkcjonuje system rozliczania prosumentów, zwany net-meteringiem, który jest wyjątkowo korzystny dla inwestorów. Jego zasady są proste i czytelne, a każdy właściciel instalacji PV wie, że nieskonsumowana energia z jego elektrowni fotowoltaicznej trafia do sieci elektroenergetycznej i jest w niej przechowywana przez rok. Za tę usługę dostawca energii zatrzymuje dla siebie 20% wyprodukowanych kilowatogodzin przy instalacji mniejszej niż 10 kW i 30% przy inwestycjach większych niż 10 kW.

Ten model przechodzi do historii. Prosumenci, którzy zgłoszą swoją instalację po 1 kwietnia, pozostaną w systemie net-meteringu tylko do 30 czerwca 2022 roku. Później zacznie ich obowiązywać net-billing. Na czym on polega?

Fotowoltaika – nowe przepisy a prosumenci

Po wejściu w życie nowelizacji ustawy o OZE prosumenci będą sprzedawać nadwyżki energii do elektrowni. Cena każdej kilowatogodziny będzie oparta o jej wartość notowaną na Rynku Dnia Następnego, czyli giełdzie, na której transakcje są rozliczane w przeciągu maksymalnie 24 godzin od ich dokonania. Do 1 lipca 2024 roku ma być to uśredniona cena z miesiąca poprzedzającego sprzedaż. Jednak po masowej wymianie liczników energii na inteligentne, rachunki będą opierały się o cenę godzinową.

W myśl nowych przepisów, gdy instalacja fotowoltaiczna nie będzie produkowała wystarczająco dużo energii, aby zaspokoić zapotrzebowanie mieszkańców domu, zakup dodatkowych kilowatogodzin będzie prowadzony po cenach rynkowych, ustalonych przez operatora. Sprzedaż i zakup energii będą rejestrowane w tzw. „depozycie prosumenckim”.

Nowe zasady rozliczania fotowoltaiki

Znowelizowana ustawa o OZE zakłada, że prowadzeniem wspomnianego  depozytu zajmą się dystrybutorzy energii elektrycznej. Jego wartość zostanie ustalona na koniec każdego miesiąca. Wykorzystanie środków zgromadzonych na koncie będzie możliwe maksymalnie do roku od ich zaksięgowania, ale po upływie wyznaczonego czasu do 80% nieskonsumowanej energii znajdującej się w depozycie dla danego miesiąca zostanie umorzone.

Energia sprzedana przez prosumenta nie będzie objęta stawką podatku VAT i PIT. Z kolei pobierając prąd z sieci inwestor musi liczyć się z uiszczeniem opłaty OZE, kogeneracyjnej, akcyzy i VAT-u.

Konieczność zmian

Według ekspertów, nowelizacja ustawy o OZE była konieczna. Popularność instalacji PV zaskoczyła rząd i wymusiła na ustawodawcach zmiany, ponieważ obecnie prosumenckie instalacje fotowoltaiczne wysyłają do sieci megawatogodziny energii.

- Odbiorcy indywidualni w ciągu 3 lat wygenerowali prawie 7 GW mocy. Jest to bezprecedensowy sukces, na który sieć elektroenergetyczna nie była gotowa. Do tego lokalne spółki energetyczne nie chciały już dłużej utrzymywać prosumentów, ponieważ ponosiły koszty dystrybucji i magazynowania energii. Z pewnością łatwiejszym rozwiązaniem byłoby dodać ten koszt do starego systemu net-meteringu, a nie zaskakiwać rynek zmianą z dnia na dzień, jednakże dyrektywa RED II i tak w 2024 wymusiłaby tę reformę. Dlatego też, nowy prosument będzie lepiej wyedukowany, przywiąże większą wagę do autokonsumpcji, a tym samym stanie się uczestnikiem rynku elektroenergetycznego. - tłumaczy Agnieszka Kozłowska-Korbicz, Dyrektor ds. Projektów Strategicznych w firmie Solfinity.

Czy w 2022 r. fotowoltaika będzie się dalej opłacać?

Oczywiście, że tak! Analizując rynek energii i gazu oraz sytuację geopolityczną nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Cena energii dla odbiorców indywidualnych wzrosły w latach 2010-2020 o 20% i będą dalej rosły. Według wyliczeń URE tylko w roku 2022 odbiorcy indywidualni znajdujący się w taryfie G11 zapłacą średnio o 24% więcej. Wyliczenia ekspertów Solfinity wskazują, że własna instalacja PV nawet w nowym systemie jest opłacalną inwestycją, która zwróci się z nawiązką.

Według założeń autorów nowych przepisów, planowane jest powołanie do życia tzw. agregatorów. Te publiczne i prywatne podmioty będą skupować energię wyprodukowaną przez mikroinstalacje PV, a następnie odsprzedawać ją prosumentom po  korzystniejszych cenach niż te ustalone przez rynek. Rozwój wirtualnych elektrowni oraz nowoczesnego bilansowania, może stanowić nową gałąź rozwoju dla energetyki. Pozwalają one również przesyłać nadwyżki energii z jednej instalacji do elektrowni PV należącej do innego prosumenta. Odległość nie ma tutaj znaczenia. Obaj inwestorzy mogą mieszkać nawet wiele kilometrów od siebie. Ważne jest natomiast to, że współpracują z tym samym agregatorem.

Zaproponowany w nowelizacji ustawy o OZE system net-billingu bez wątpienia nie jest pozbawiony wad, a wyjątkowo krótki okres pomiędzy zmianą modelu rozliczeń dodatkowo podsycał niepewność inwestorów. Jednak wciąż dobrze zaplanowana instalacja PV będzie rentowna, szczególnie jeśli prosument zdecyduje się na wzbogacenie jej o nowe rozwiązania i położy nacisk na autokonsumpcję.

Jak dostosować się do zmian?

Po 1 kwietnia zdecydowanie bardziej opłacalne będzie zwiększenie autokonsumpcji energii wyprodukowanej przez panele PV. Najlepszym sposobem na jej podniesienie jest inwestycja w moduły akumulatorowe.

Z tego powodu już na etapie planowania inwestycji warto jest od razu zainstalować falownik hybrydowy oraz magazyn energii. Taki zakup w najbliższym czasie będzie bardziej atrakcyjny, ponieważ Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje uruchomienie czwartej edycji programu Mój Prąd już w kwietniu 2022. Według zapowiedzi Anny Moskwy, dodatkowe środki mają być skierowane dla klientów wybierających takie urządzenia. Z kolei Ireneusz Zyska podczas komisji sejmowej, która odbyła się 15 lutego 2022 roku zasygnalizował, że rząd rozważa objęcie dotacjami na magazyny energii z programu Mój Prąd tylko tych prosumentów, którzy będą rozliczani według net-billingu.